|
Terug naar overzicht thema's
WEB100A.08
Kosova
- Boll ma!
"GENOEG VAN GEWELD!"
Yll Bajraktari*
Na de oorlog
in Kosova zetten internationale niet-gouvernementele organisaties (NGO's)
een groot aantal campagnes op om het geweld, tussen Albanezen en Serviërs,
te stoppen en de verdraagzaamheid in de naoorlogse samenleving te vergroten.
Vanuit Kosovaars perspectief leken zulke initiatieven irreëel en idealistisch
in een maatschappij die te kampen had met oorlogstrauma's. De Kosovaarse samenleving
werd in beslag genomen door het proces om na de oorlog het normale leven te
herstellen. Daardoor kwan men er niet aan toe om aandacht aan anti-geweldscampagnes
te besteden. Het bestaan van geweld werd ontkend.
Genoeg!
Het Forum, een lokale Kosovaarse jeugd-NGO, organiseerde één
van de eerste bijeenkomsten tegen geweld in de periode na de oorlog. Het protest,
een wake met kaarsen die als motto had 'Eén kaars, één
stem tegen geweld', trok meer dan duizend deelnemers. Onder de aanwezigen
waren generaal Klaus Reinhardt van de KFOR**, generaal Agim Ceku van het Kosovaarse
Verdedigingskorps (KPC), vertegenwoordigers van de UNMIK en de OVSE, politieke
partijen en personen werkzaam bij internationale en lokale NGO's. De gebeurtenis
gaf gewone burgers ook de gelegenheid op rustige wijze uiting te geven aan
hun protest tegen het geweld en, omdat van de gebeurtenis voor de televisie
verslag werd gedaan, hun boodschap internationaal te verspreiden.
De 'Boll ma!'-campagne werd in maart 2001 na een voorbereiding van drie maanden
gelanceerd. Het Forum nam dit initiatief om de Kosovaarse samenleving een
mogelijkheid te bieden uiting te geven aan het verzet tegen de daden van geweld,
die het land in de periode na de oorlog teisterden. 'Boll ma!' is een krachtige
Albanese uitdrukking die in het Nederlands vertaald kan worden met 'Genoeg!'
. De campagne maakt gebruik van advertenties op radio en TV, van artikelen
in kranten en van postercampagnes in de zeven grootste steden van Kosova.
Ook worden burgerbewegingen die op eigen initiatief zijn ontstaan erbij betrokken.
Daarbij wordt gebruik gemaakt van een aantal producten als 'Boll ma!'-speldjes
en T-shirts. Men concentreert zich op de zeven grootste steden, omdat dit
tevens regionale centra zijn, waardoor heel Kosova bereikt wordt.
'Boll ma!' begon als een bewustzijnscampagne die zich op de media richtte.
Dankzij onze inspanningen, en de brede steun in de Kosovaarse samenleving,
strekt de campagne zich nu tot heel Kosova uit. Talloze Kosovaarse NGO's,
jeugdgroepen, vrouwengroepen en andere maatschappelijke verbanden hebben ons
initiatief vanaf het begin gesteund. Hiertoe behoren zowel nationale als internationale
organisaties: van lokale NGO's, gemeentelijke samenkomsten en politieke partijen
tot aan ambassades en de internationale vertegenwoordigers in Kosova.
Lokale steun Vooral van jonge mensen in Kosova hebben we steun weten te verkrijgen.
'Boll ma!'- T-shirts en insignes worden door veel middelbare scholieren en
studenten in Pristina en de zeven steden gedragen. Ze vinden deelname aan
de beweging 'cool'. In de gemeentes Klima en Podujeva hebben burgers bijeenkomsten
georganiseerd met zelfgemaakte 'Boll ma!'-spandoeken. In de gemeente Kamenica,
die niet in de campagne is betrokken, hebben mensen onze affiches in de etalages
gehangen en de actie met groot enthousiasme gesteund. In twee andere steden,
die wel bij de campagne betrokken zijn, organiseren jonge mensen 'Boll ma!'-concerten.
De afgelopen maanden zijn ook in de verschillende lokale dagladen veel positieve
artikelen verschenen. Deze artikelen werden geschreven naar aanleiding van
de publiciteitscampagne van het Forum.
Fasen
De campagne bestaat uit een aantal fasen en verloopt tot nu toe zoals gepland.
De start ervan was 'mysterieus', door het Kosovaarse publiek te overrompelen
met provocerende TV-spots, affiches, T-shirts en insignes die door TV-presentatoren,
prominente Albanezen en gewone burgers gedragen werden. Ook hebben we vernomen
dat in sommige cafés in Skopje (in Macedoni') jonge mensen 'Boll ma!'-affiches
opgehangen hebben om duidelijk te maken dat het geweld in dit land moet ophouden.
In april en mei 2001 ging de campagne zijn tweede fase in. Dit hield in dat
de hoofdpunten werden aangegeven en dat de betekenis van 'Boll ma!' werd uitgelegd.
Zoals verwacht bracht in dit stadium de campagne in het hele land een debat
op gang over de kwestie van het geweld. In deze tweede fase waren er ook uiterst
provocerende TV-spots en een nog provocerender affiche dat een oude Albanese
man laat zien met als onderschrift: 'Wees een man en zeg 'genoeg' tegen geweld!'.
Een belangrijke discussie over de campagne ontstond tijdens een van de bijeenkomsten
in de stad Ferizaj, die door meer dan 250 mensen werd bijgewoond. Een van
de aanwezigen stelde: 'Twee miljoen mensen kunnen wel zeggen dat ze genoeg
hebben van het geweld maar woorden kunnen het niet tegenhouden.' Dit punt
zou in de derde fase van de campagne aan de orde komen. Deze derde fase begon
in juli en richtte zich op de toenemende samenwerking tussen de burgers en
de KPS (de Kosovaarse Politie Organisatie), die na de oorlog in Kosova werd
opgericht. De afgelopen tien jaar, sinds de Servische Veiligheidseenheden
het gezag in handen namen, waren de Kosovaarse burgers nogal terughoudend
om zich met de politie in te laten. De OVSE is verantwoordelijk voor de eerste
training van politie-officieren. Zij heeft de KPS opgericht en leidt de KPS-school
in Vucitrn, de plaats waar traditioneel de politie van Kosova opgeleid wordt.
Momenteel zijn er meer dan 4.000 politiemensen van de KPS, waaronder zo'n
19% vrouwen en omstreeks 17% vertegenwoordigers van minderheden (9% Serven
en 8% anderen). In deze derde campagnefase worden burgers uitgenodigd om misdaden
aan te geven en om met de KPS samen te werken. Dit om een gevoel van gemeenschapsontwikkeling
bij beide te bevorderen. De campagne is nauwgezet gevolgd door de media, aan
wie van te voren verzocht was deze te steunen. Behalve dat ze van nabij verslag
deden van de diverse activiteiten, stimuleerden ze ook mensen om hierover
te schrijven. In Albanese kranten zijn verscheidene artikelen verschenen die
de 'Boll ma!'-campagne steunden en waarin opgeroepen werd om het geweld op
verschillende niveaus van onze samenleving te stoppen. Er werden stukken geschreven
over geweld in de sport, in het gezin en geweld gericht tegen minderheden.
Internationale
steun
Samen met Adelina en Beka, twee van de populairste Albanese popzangers, willen
de organisatoren van de campagne een CD uitbrengen met ondermeer een campagnelied
moet worden. De opbrengst ervan zal naar liefdadigheidsinstellingen voor kinderen
gaan die in Kosova werkzaam zijn. De CD wordt gefinancierd door de Finse Vertegenwoordiging
in Prishtina. Momenteel (zomer 2001) zijn we bezig met de organisatie van
een concert in het stadion van Prishtina. Dit moet het hoogtepunt van de campagne
worden en hopelijk zal het een nieuwe impuls geven om deze actie in de toekomst
voort te zetten. Bij zijn recente bezoek aan Prishtina hield de Amerikaanse
gezant James Pardew een persconferentie die door alle nieuwsmedia in Kosova
bezocht werd. In zijn toespraak zei hij: 'Over het geweld in Kosova heb ik
slecht één ding te zeggen! Genoeg ervan!' Hierop hield hij een
T-shirt van het Forum omhoog waarop het 'Boll ma!'-logo stond. Het hoofd van
het gezantschap op het Amerikaanse kantoor in Pristina, Christopher Dell,
woonde de persconferentie ook bij en droeg een insigne van het Forum met het
'Boll ma!'-logo. Het vraaggesprek werd in heel Kosova op de televisie uitgezonden.
Naar schatting hebben zo'n twee miljoen Albaneestaligen dit gezien. Deze erkenning
en steun voor onze campagne werd verkregen met hulp van de Vertegenwoordiging
van de Verenigde Staten in Prishtina en van de belangrijkste organisaties
die deze campagne steunen: USAID, KTI en IOM.
Voor meer informatie
over het Forum en de Boll ma!-campagne kunt u met het volgende adres contact
opnemen: The Forum, tel: +377 44 115 025; tel/fax: +381 38 24 678; website:
www.forumi.org; email: ylli@ipko.org
*Yll Bajraktari
is directeur van het Forum te Prishtina in Kosova.
(**KFOR: Kosovo
Force; UNMIK: United Nations Mission in Kosovo; OVSE: Organisatie voor Veiligheid
en Samenwerking in Europa.)
[Dit artikel
verscheen in 'Conflict Prevention Newsletter' - sept.2001, dat wordt uitgegeven
door: European Platform for Conflict Prevention and Transformation, Postbus
14069, 3508 SC Utrecht; tel.: 030-242.77.77; fax: 030-236.92.68; email: info@conflict-prevention.net;
website: www.conflict-prevention.net]
Gepubliceerd
in:
Kwartaalblad
Geweldloos Actief, Postbus 137, 8000 AC Zwolle.
(WEB100A.08)
|
