ORGANISATIE

WEB909A 40 jaar SVAG

VEERTIG JAAR
“STICHTING VOOR ACTIEVE GEWELDLOOSHEID” (1966-2006) (WEB31)

Uitgesproken door Evert Huisman (die het initiatief nam tot de oprichting van de Stichting en vele jaren voorzitter was van het bestuur en thans secretaris is) tijdens de Lustrum-viering op zaterdag 24 maart 2007 in “De Expeditie” in Amersfoort.

Evert Huisman:

Beste aanwezigen,

Hierbij wil ik iets vertellen over 40 jaar Stichting voor Actieve Geweldloosheid.

Het zal u duidelijk zijn dat daar veel over te zeggen is, maar een opsomming van personen, data en feiten lijkt me niet zinvol. Daarom volsta ik nu met enkele hoofdpunten.

Als we de grote lijn bekijken dan heeft de Stichting / Centrum voor Geweldloze Weerbaarheid gefunctioneerd van 1966 – 1991. Kortweg door ons ‘het Centrum’ genoemd.
Tien jaar later, in 1976, ontstond de Stichting Voorlichting Actieve Geweldloosheid, die we kortweg SVAG noemden.
In 1991 werden beide Stichting samengevoegd en ontstond de Stichting voor Actieve Geweldloosheid, waarbij de naam SVAG bleef bestaan.

Hoe begon dit?

Vandaag kijken we terug op 40 jaar ‘Stichting voor Actieve Geweldloosheid’, maar eigenlijk begon alles 5 jaar eerder, namelijk in 1962.

In die tijd nam ik deel aan een werkgroep van Kerk en Vrede die zich bezighield met de bestudering van geweldloze weerbaarheid. Ik was van mening dat het van belang was om een onafhankelijk “studie- en trainingscentrum voor geweldloze actie” op te richten. Wat mij hiertoe bracht was de oprichting van de ‘World Peace Brigade’, in het voorjaar van 1962 in Beiroet. De bedoeling was dat daar vanuit allerlei landen getrainde vrijwilligers aan deel gingen nemen. Via een ‘studie- en trainingscentrum’ zouden we vanuit Nederland daaraan gevolg kunnen geven.

Daarover stuurde ik op 20 november 1962 aan 25 personen een voorstel. Van een aantal van hen ontving ik een reactie en op 2 februari 1963 vond het eerste overleg plaats in Utrecht.

Op deze zaterdag, 2 februari 1963, werd de basis gelegd voor de “Stichting ter bevordering van studie, vorming en training in Geweldloze Weerbaarheid”, die op 14 september 1966 opgericht werd.

Besloten werd dat de Stichting het “studie-, vormings- en trainingswerk” zou delegeren aan het ‘Centrum voor Geweldloze Weerbaarheid’ dat een eigen Centrum-bestuur had. Al snel werd er daarom gesproken over ‘het Centrum’.

Voor de diverse activiteiten ontstonden 5 werkgroepen:
de studiegroep, die ook een bibliotheek ging opzetten
de voorlichtingsgroep, die ook het blad ging uitgeven en onder andere op informatie-kramen literatuur verkocht
de vormingsgroep, die zich onder andere met vredesonderwijs bezighield
de trainings- en actiegroep, die trainingen gaf en aan geweldloze acties meedeed
de groep individuele geweldloosheid, die onder meer gewetensbezwaarden begeleidde.
Van al deze activiteiten kwamen het beste van de grond de bibliotheek, het voorlichtingswerk, met het blad en de literatuurverkoop, en het trainingswerk.

Een centrale plek nam, in de periode 1970 – 1982, onze Vredesboot Gaja in, die in Amsterdam op loopafstand van het Centraal Station lag, en waar Wiggert Platvoet de beheerder van was.

Vooral het voorlichtingswerk groeide snel en binnen het Centrum ontstond rond 1975 een discussie of de nadruk niet vooral moest liggen op studie, vorming en training (waarvoor de organisatie opgericht was), en dat het voorlichtingswerk hieraan ondersteunend moest zijn.

TWEE STICHTINGEN IN 1976
Dit leidde in 1976 tot een verzelfstandiging van het voorlichtingswerk in de “Stichting Voorlichting Actieve Geweldloosheid” (SVAG).
In het begin werkten beide Stichtingen vanuit het gezamenlijke secretariaat in Amsterdam, dat inmiddels van onze boot Gaja naar het activiteitencentrum ELVAS gegaan was. Maar na enige tijd kreeg de SVAG een eigen secretariaat in Zwolle.

Het Centrum ging zich vooral toeleggen op training, maar bleef ook het blad Geweldloos Actief uitgeven en de bibliotheek onderhouden.
De SVAG legde zich toe op het voorlichtingswerk, zoals folders, actiematerialen (bijvoorbeeld buttons en petjes), en het uitgeven van brochures en boeken, die onder andere via informatie-kramen en op bestelling via de post verkocht werden.

Los van wat meningsverschillen in het begin, was er een goede onderlinge verstandhouding en in oktober 1986 vierden we gezamenlijk ons 20- en 10-jarig bestaan tijdens de Congresdag ”Geweldloosheid als kracht voor sociale verandering”. Het was op die dag dat we de Nederlandse vertaling van Gandhi’s autobiografie uitgaven.

FUSIE IN 1991
De samenwerking tussen beide Stichtingen werd steeds intensiever en in 1991, als het 25-jarig en 15-jarig bestaan plaatsvindt, worden beide Stichtingen samengevoegd met als gezamenlijke naam “Stichting voor Actieve Geweldloosheid”, en met het landelijk secretariaat in Zwolle.

BELANGRIJKSTE ACTIVITEITEN
Als we, in grote lijnen, kijken naar de belangrijkste activiteiten, gedurende 40 jaar Stichting voor Actieve Geweldloosheid, dan liggen die op de volgende 7 terreinen: studie, training, voorlichting, manifestaties, acties, nieuwe initiatieven, samenwerking.

Over elk van deze aspecten zal iemand van de huidige betrokkenen bij ons werk iets vertellen.

Studie (Henk bij de Weg)
Hoewel een studiegroep nooit echt van de grond gekomen is hebben we vanuit onze organisatie veel daartoe bijgedragen. Vanuit onze eigen kring en door belangstellenden is heel wat aan onderzoek en studie gedaan. Dit mede dankzij de bibliotheek. Veel van onze publicaties, waaronder 22 uit de SVAG-Studie-reeks, zijn in dit kader van studie en onderzoek tot stand gekomen. Ook de twee boeken die ik schreef; de themanummers van ons tijdschrift, en vele artikelen uit ons blad, die nu op onze website te vinden zijn.

Training (Leo de Groot)
Van begin af aan zijn we, al vanaf het najaar van 1963, met trainingswerk bezig geweest. Dagen, weekenden, weken, een trainersopleiding rond 1980, diverse trainingscollectieven, een Trainingshandboek in 1986 van ruim 300 bladzijden, de 10-daagse Basis-Opleiding Actieve Geweldloosheid in de jaren 1993 tot 1996, en ons initiatief in 2000 om tot een “Trainingsteam voor een Vredescultuur” te komen, dat uit professioneel werkende trainers zou bestaan en waaruit de NEAG (Nederlands Expertisecentrum Alternatieven voor Geweld) ontstond.

Voorlichting (Noud van West)
Veel is gedaan aan voorlichting, via gesprekken en correspondentie met belangstellenden, tijdens bijeenkomsten, via ingezonden stukken in kranten, via folders, via boeken en brochures waarvan we er over de jaren ongeveer 120 uitgaven, via posters / buttons / stickers / actiepetjes / bal-pennen / t-shirts / nieuwjaars-wenskaarten, via informatie-kramen, via ons gratis informatie-bulletin, via ons blad dat we nu al 42 jaar uitgeven, en via de website. Ook de “Gespreks-bijeenkomsten Geweldloos Actueel”, die we sinds 2005 houden, vallen hieronder.
Bijzondere aandacht hebben we gegeven, en blijven we geven, aan het “Decennium voor een Cultuur van Vrede en Geweldloosheid”. Dit onder meer via opname van de Nieuwsbrief van het Platform Vredescultuur als middenkatern in ons blad Geweldloze Kracht.

Manifestaties (Hans Feddema)
We organiseerden een groot aantal landelijke manifestaties over uiteenlopende onderwerpen en onder andere over Bart de Ligt en Gandhi.
Ons grootste evenement vond plaats in december 1994, waar we in het RAI-Congrescentrum in Amsterdam de landelijke manifestatie hielden “Investeer in geweldloosheid, want geweld daar hebben we genoeg van”. Rond de 600 mensen namen aan die dag deel en ongeveer 25 organisaties waren op de informatie-markt vertegenwoordigd. Ook werd op die dag door gastspreker Marcel Messing voor het eerst de “Mahatma Gandhi Vredesduif” uitgereikt.
Maar ook de landelijke manifestatie “Naar een wereld veilig voor mens en milieu; vredesideeën voor de 21ste eeuw”, die we naar aanleiding van ons 30-jarig bestaan in 1996 hielden, wil ik hier niet onvermeld laten. Behalve de bekendmaking, die dag, van de vijf meest aansprekende vredesideeën, die ingezonden waren, kozen de aanwezigen ook de vijf beste vredesfoto’s die in een omvangrijke foto-tentoonstelling te zien waren. Tevens verscheen die dag hierover een prachtig uitgegeven thema-nummer.
Onder dit kopje zou ik ook de zo juist genoemde ‘Gandhi Vredesduif’ willen rekenen, omdat het een onderdeel is geworden van de manifestaties die we organiseren of waar we bij betrokken zijn. De gedachte achter de Vredesduif is dat deze om de een of twee jaar doorgegeven wordt aan mensen of organisaties in Nederland, die zich zeer verdienstelijk hebben gemaakt voor actieve geweldloosheid. Voor hun inzet willen we op deze wijze onze waardering aangeven. In het uitgebreide overzicht staat wie de Vredesduif tot nu toe kregen.

Acties (Wim Robben)
Hoewel we binnen onze organisatie nooit een actiegroep hadden, omdat we het van belang vonden dat dergelijke initiatieven een grote mate van onafhankelijkheid dienen te hebben, waren we altijd wel betrokken bij acties die plaatsvonden, of soms startten we op persoonlijk initiatief een actiegroep zoals bijvoorbeeld ‘Verdom de Bom’, of de actie ‘Plaatsvervanging Gegijzelden’ naar aanleiding van de treinkaping bij ‘De Punt’ in 1977.
Daarnaast ondernamen we zo nu en dan ‘impuls-acties’, zoals we die zijn gaan noemen. Dat zijn acties en initiatieven om in onze samenleving iets in gang te zetten. Het geven van een ‘impuls’ dus: een prikkel of een aansporing om iets in beweging te zetten.
In de uitvoerige terugblik zijn er diverse genoemd, maar om u een voorbeeld te geven denk ik aan het pamflet “Naar een waarachtige vredescultuur” waarin we, met het oog op de Tweede Kamerverkiezingen van mei 2002, aandacht vroegen voor “7 kernthema’s van een vredes-politiek” die zich op de totstandkoming van een vredescultuur richt. Ook denk ik aan ons voorstel om tot een “Leer- en praktijkvak omgangskunde” in het onderwijs te komen.

Nieuwe initiatieven (Ger de Böck)
Vanuit beide Stichtingen ontstonden in de jaren tachtig een groot aantal nieuwe initiatieven zoals de groep ‘Moeders willen Vrede’ (in 1972), de actiegroep ‘Verdom de Bom’ (in 1973), de Stichting Gaja (in 1982), de Stichting Opleiding Sociale Vredesdienst (in 1982), de Stichting Gandhi Vredescentrum Nederland (in 1983), en via de Opleiding Sociale Vredesdienst en het Gandhi Vredescentrum de oprichting van Gemeenschap De Weyst (in 1984), PBI (Peace Brigades International) Nederland (in 1984), het Bart de Ligt-Fonds (in 1988), en in 1989 waren we nauw betrokken bij de totstandkoming van het Gandhi-monument in Amsterdam.

Samenwerking (Benno Houweling)
Daarnaast namen we deel aan het landelijk overleg van vredesgroepen, zoals het Platform van Radicale Vredesgroepen, LOVO (Landelijk Overleg Vredesorganisaties), het Netwerk Sociale Verdediging Nederland, het LBVO (Landelijk Beraad Vredesorganisaties), het Platform Vredescultuur, het Netwerk tegen geweld, en aan People Building Peace.
Daarnaast zijn of waren we vertegenwoordigd in de NOVIB, de Stichting Burgervredesteams Nederland, en het Museum voor Vrede en Geweldloosheid. Speciaal verbonden hebben we ons altijd gevoeld met De Weyst, het vredesklooster in het Brabantse dorp Handel, en hier met De Expeditie in Amersfoort waar we vele bijeenkomsten en trainingen gehouden hebben en waar zelfs onze bibliotheek een aantal jaren is geweest.
Ook in het buitenland hadden we heel wat contacten, zoals met het project Sevapur in India, het Gandhiaanse project Santi Dasa op Bali, de Gandhi Peace Foundation in New Delhi, de War Resisters’International in Londen, met Brian Martin in Australië, Gene Sharp in Boston, de Movement for a New Society in Philadelphia, en met Marcel Messing, Pat Patfoort, De Vuurbloem en het Forum voor Vredesactie in België.

Evert Huisman:
Tot slot wil ik, ter afronding, een woord van dank uitspreken. Het is u misschien opgevallen dat ik niet veel namen van mensen genoemd heb. Die vindt u in overvloed terug in de speciale brochure die wij over het werk van onze Stichting hebben uitgebracht.
Toch wil ik afsluiten met het uitspreken van mijn dank aan al diegenen die, in de afgelopen ruim 40 jaar, hebben meegewerkt aan de vele activiteiten. Onder hen ook degenen die voor ons het typewerk, vertaalwerk en drukwerk verzorgden, en natuurlijk allen die aan het bestuur deelnamen. Veel dank ook aan al diegenen, van andere organisaties en initiatieven, met wie we hebben samengewerkt. En ook gaat mijn speciale dank uit naar al die mensen die ons werk financieel gesteund hebben, want zonder hen hadden we dit allemaal niet kunnen doen.
Veel is er gebeurd, waarvoor ons werk een basis heeft gelegd, maar er moet nog altijd veel in gang gezet worden. Daar spreken Hans Feddema en Wim Robben vanmiddag over.


STICHTING VOOR ACTIEVE GEWELDLOOSHEID (SVAG);
Postbus 137, 8000 AC Zwolle; Nederland;
postbankgiro: 266551
Voor België: 523.080.018.106 van de Triodosbank in Gent (t.n.v. Stichting voor Actieve Geweldloosheid, Zwolle, Nederland).
tel.: 038-4216587;
email: info@geweldloosactief.nl
internet-website: www.geweldloosactief.nl

(WEB0.31)