OPVOEDING EN OMGANGSKUNDE: INLEIDING (M.02) (WEB200M.02)

OPVOEDING EN OMGANGSKUNDE: INLEIDING

Het leven van ieder mens staat in het teken van omgaan met onszelf, anderen en onze omgeving. Alles wat we voelen, denken en doen is hierop van invloed, ook al zijn we ons hier vaak niet van bewust. Tijdens onze opvoeding wordt de basis gelegd om in een zekere mate van onafhankelijkheid, verantwoordelijkheid en sociale harmonie als zelfstandige mensen ons levenspad voort te kunnen zetten. We leren dan een groot aantal levenswaardigheden en levenvaardigheden. Onze leerschool met betrekking tot omgangskunde (de ervaringen, inzichten en vaardigheden om met elkaar om te gaan) begint op het moment dat ons bestaan aanvangt en gaat door tot we heengaan.

Universele waarden en deugden
Het is vanuit deze visie dat door onze organisatie, de Stichting voor Actieve Geweldloosheid, zoveel nadruk gelegd wordt op het verder tot ontwikkeling brengen van de menselijke leeftaal die met het begrip ‘omgangskunde’ kan worden aangeduid. ‘Kunde’ houdt kennis en inzicht in, maar ook kundigheid en vaardigheid. Deze facetten dragen zowel bij aan ons bewustzijn met betrekking tot ‘wie we zijn en wat we doen’, als aan ons gevoel ten opzichte van onszelf, anderen en hetgeen ons omringt.‘Omgangskunde’ ontwikkelt ons voelen, denken, doen met betrekking tot het leven waar we deel van zijn. De nadruk ligt daarbij op het gedrag van jong en oud, immers hoe wij ons gedragen toont ons ‘doen’ en weerspiegelt ons voelen en denken.
Omgangskunde beoogt menswaardig gedrag dat aansluit bij de 12 universele waarden die door UNICEF* op wereldschaal uitgedragen worden, alsmede bij de 52 universele deugden die in het ‘Virtues Project*’ centraal staan.

Leervak
Hoewel het in elk aspect en op elk moment van het leven voor iedereen van betekenis is, zou ‘omgangskunde’ in ieder geval een leervak in basis- en voortgezet onderwijs dienen te zijn. Hoeveel nut kunnen jongeren, hun ouders en de samenleving, nu al niet hebben van het feit dat zij al jong leren hun sociale en emotionele vaardigheden in positieve zin te ontwikkelen? Bovendien kan jongeren via dit vak veel aangereikt worden wat voor toekomstig ouderschap van belang is. De onderbouwing hiervan wordt in de hierna opgenomen artikelen gegeven, het meest concreet in M.05 “Omgangskunde op basisschool en voortgezet onderwijs”. De leefbaarheid en het menselijk geluk weerspiegelen zich in onze omgangskunde. Het is aan ons om dit te negeren of hierin te investeren.

Wim Robben

*Zie over het UNICEF-project “Living Values, values education for children and young adults” www.livingvalues.net waarin de volgende 12 universele waarden centraal staan: samenwerking; vrijheid; geluk; eerlijkheid; nederigheid; liefde; vrede; respect; verantwoordelijkheid; eenvoud; verdraagzaamheid; eenheid.
Zie over de 52 universele deugden www.virtuesproject.com . Dit project werd in 1999 door de Verenigde Naties onderscheiden als het beste model voor de morele opvoeding van kinderen. Het richt zich onder meer op het ontwikkelen van waarden, normen en sociale vaardigheden.

(WEB200M.02)